برفک‌ عبارت‌ است‌ از یک‌ عفونت‌ قارچی‌ شایع‌ دهان‌. بیشتر، نوزادان‌ و شیرخواران‌ را مبتلا می‌کند ولی‌ سایر کودکان‌ و بزرگسالان‌ نیز مبتلا می‌شوند.  برفک، یک عفونت دهانی است که در اثر قارچ کاندیدیا آلبیکانس پدید می آید. در نوزادان بلافاصله بعد از تولد تا هنگام چهار دست و پا رفتن شایع است.

علائم این نوع عفونت، ظاهر شدن نقطه های سفید بر روی زبان، دو طرف جانبی دهان و قسمت سقف آن است. عامل این بیماری عفونی، قارچی میکروسکوپی به نام «کاندیدا» (candida)است، و اغلب در نوزادان شیر خوار دیده می شود.

در حالت طبیعی تعداد زیادی از این قارچ ها در قسمت های مختلف بدن انسان به ویژه در نواحی دهان، روده و لوله رحم بدون هیچ آزاری وجود دارد. اما زمانی که از قدرت دفاعی بدن به دلیلی کاسته می شود، این قارچ ها توانایی تولید بیماری را پیدا کرده، اصطلاحا بیماری زا می شوند.

در نوزادان شیرخوار به خصوص در 5 ماه اول، به دلیل این که هنوز سیستم دفاعی بدن نوزاد تکامل نیافته، این بیماری به صورت چشمگیری مشاهده می شود.

ممکن است به علت تشابه ظاهری، گاه این دانه های سفید رنگ با آثار ناشی از برگرداندن شیر بر روی زبان کودک به اشتباه گرفته شود که تشخیص آن بسیار راحت است.
 برفک اغلب به دنبال درمان آنتی بیوتیکی به وجود می آید و به همراه فقر تغذیه ای و بیماری مزمن نیز ایجاد می شود.

علائم و نشانه ها:
برفک پلاک های دهانی سفید و پوسته پوسته ای ایجاد می کند که شبیه دلمه شیر است و بر روی زبان، سقف دهان، لثه ها و داخل گونه ها و لب ها ایجاد می شود که این پلاک ها به راحتی کنده نمی شوند. کلاً برفک علامت دیگری ایجاد نمی کند. تشخیص از طریق پیدا کردن قارچ کاندیدیا آلبیکانس تأیید می شود.

عوامل تشدید کننده :
تغذیه‌ نامناسب‌
بیماری‌ که‌ باعث‌ کاهش‌ مقاومت‌ شده‌ باشد.
ایدز (برفک‌ در بزرگسالان‌، جزئی‌ از معیارهای‌ تشخیصی‌ ایدز به‌ شمار می‌رود.)
دیابت‌ شیرین‌
التهاب‌ ناشی‌ از دندانهای‌ مصنوعی‌
مصرف‌ مزمن‌ استروییدها (خوراکی‌ یا استنشاقی‌)
برخی مواقع می‌ تواند به‌ مهبل‌، پوست‌، حنجره‌، لوله‌ گوارش‌ یا دستگاه‌ تنفسی نیز‌ گسترش‌ یابد.

پیشگیری‌:
بهداشت‌ خوب‌ دهان؛ با رعایت بهداشت دهان و دندان و کنترل نارساییهای دهان می‌شود از بروز برفک جلوگیری کرد
اجتناب‌ از آنتی‌بیوتیک‌ های‌ غیرضروری‌ نیز گسترش و تشدید برفک را کاهش می ‌دهد.

مراقبت خانگی:
برای درمان برفک، پزشک محلول نیستاتین تجویز خواهد کرد. برای پیشگیری از عفونت، اشیائی را که داخل دهان کودک گذاشته می شوند، استریلیزه کنید. ممکن است مادر شیرده مجبور شود پماد نیستاتین بر روی سینه هایش بمالد تا از بروز عفونت مجدد کودک جلوگیری کند.

موارد احتیاط:
1- پلاک های سفیدی که به زبان محدود می شوند، احتمالاً به علت برفک نیستند و معمولاً در نتیجه? شیر خوردن از پستان ایجاد می شوند.
2- اگر همراه برفک سرفه یا تب دیده شد، با پزشک مشورت کنید.
3- اگر کودک به طور مرتب مبتلا به برفک می شود، ممکن است به این علت باشد که اشیائی که در داخل دهان کودک گذاشته می شوند، به اندازه کافی استریلیزه نشده اند.
4-برفک را تنها با موادی که توسط پزشک تجویز می شوند، درمان کنید. استفاده بیش از حد از داروهای غیر تجویزی (داروهائی که توسط پزشک تجویز نشده اند و معمولاً بدون نسخه تهیه می شوند) می توانند موجب آزار غشاهای دهان شوند.

درمان پزشکی:
پزشک سعی خواهد کرد عواملی را که باعث مستعد شدن بیشتر به برفک می شود، پیدا کند. مادر شیرده ممکن است برای یافتن بیماری های نوک پستان یا مهبل که می توانند موجب عفونت نوزاد شوند، مورد معاینه قرار گیرد. (این قارچ همچنین مسئول عفونت های مهبلی است که می توانند در هنگام تولد به کودک منتقل شوند)

در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر علایم‌ کم‌ آبی‌ (چشم‌های‌ گود رفته‌، الاستیسیته‌ کم‌ پوست‌ و خستگی‌) در یک‌ کودک‌ ظاهر شوند.
ایجاد تب‌
ظاهر شدن‌ ضایعات‌ در پوست‌ یا مهبل‌
اگر علایم‌ عفونت‌ باکتریایی‌ ثانویه‌ (درد، قرمزی‌، حساسیت‌ به‌ لمس‌، تورم‌، گاهی‌ تب‌) در دهان‌ ظاهر شوند.

نکاتی برای پیشگیری برای مادران:
استفاده از روش‌های زیر می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به برفک کمک کند:
1- هیچ‌گاه سرخود آنتی‌بیوتیک نخورید.
2- زمانی که از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنید، حتما از ماست یا غذاهای ترش استفاده کنید.
3- تا حد ممکن هر گونه عفونت قارچی دستگاه تناسلی را  طی دوره بارداری زودتر درمان کنید.
4- مصرف ویتامین‌های تازه بخصوص ویتامینC  را فراموش نکنید.
5- در صورتی که سیگار می‌کشید، حتما آن را ترک کنید.
6- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمایید، بخصوص اگر بیماری دیابت دارید.
7- اگر بیماری دیابت دارید، قند خون خود را خوب کنترل کنید.
8- مصرف غذاهایی که دارای قند زیادی هستند را در رژیم غذایی خود محدود کنید.
9- بهداشت دهان و دندان را بخوبی رعایت کنید. بسیاری از دندانپزشکان توصیه می‌کنند که حداقل روزی 3 بار مسواک بزنید.
10- سرخود و بدون تجویز پزشک داروهای کورتن‌دار یا اسپری‌های تنفسی استفاده نکنید.

منبع: سایت پزشکان بدون مرز، بیماری های کودکان